پیدا و پنهان اُستانی شدن انتخابات مجلس

پایگاه رهنما؛

طرح اصلاح قانون انتخابات اخیراًبا 121امضا در دستور کار مجلس قرار گرفته است.اختصاص سهم 25تا30درصدی برای بانوان در میان منتخبان نهایی در هر حوزه انتخابی یکی از موارد مهمی است که در این طرح گنجانده شده ولی مهم ترین بخش آن به استانی شدن انتخابات مجلس بازمی گردد.از جمله دلایلی که این طرح تا کنون با اقبال زیادی مواجه نشده این است که که اجرای این طرح به کاهش چشمگیر مشارکت بویژه در مناطق پیرامونی و کم رنگ شدن نامزدهای آن می انجامد که طراحان این طرح برای پوشش این نقیصه ابتکارجدیدی را به آن پیوست کردند که بر اساس آن از هر حوزه انتخابیه موجود در استان نامزد یا نامزدهایی که حداقل ۱۰ درصد آرای صحیح مأخوذه حوزه انتخابیه تبصره ذیل ماده یک این قانون را کسب کرده و بالاترین رای را در کل استان به‌دست آورده‌اند، نماینده یا نمایندگان استان از آن حوزه انتخابیه محسوب می‌شوند؛از این رو مهم ترین ایرادات طرح اصلاح قانون انتخابات را می توان در موارد ذیل برشمرد:
1- از آنجا که هر یک از کاندیداهای یک حوزه انتخابیه فرعی (شهرستان) باید دست‌کم 10درصد آرای آن حوزه را به‌عنوان شرط لازم رقابت استانی داشته باشند، مردم مراکز استان و شهرهای پرجمعیت نقش تعیین کننده و تصمیم گیر نهایی خواهند بود.از طرفی به دلیل اینکه کسب10 درصد آرای حوزه های کوچک در مقایسه با کسب این میزان در مرکز استان آسان تر است،نامزدهای شاخص به حوزه انتخابیه فرعی(شهرستان)هجوم خواهند آورد.
2- یکی دیگر از چالش‌هایی که این طرح با آن مواجه است،تحریک گسل‌های قومیتی و مذهبی در برخی استان‌ها است.چرا که اکثر استان های کشور ماهیتی قومی و قبیله ای دارند و مسلماً در حوزه های انتخابی این استان ها،اقوام به نامزد خود رأی می دهند و شهرستان هایی که استثنائاً از قوم غالب نیستند،نامزدشان از راهیابی به رقابت استانی باز خواهد ماند.
3- یکی از استدلال های موافقان این طرح، تقویت رویکرد ملی به انتخابات و حزبی شدن مجلس است؛اما تجربه ثابت کرده لیستی رأی دادن مردم تبعات نامناسبی هم برای مردم و هم برای مجلس دارد.نمونه بارز آن انتخابات مجلس دهم در 1394 و برخی منتخبان آن در حوزه های انتخابی است که صرفاً بر اساس جهت گیری سیاسی به جامعه پیشنهاد شدند و نه بر اساس کارایی و کارآمدی و یکی از ضعیف ترین دوره های پارلمان را در تاریخ بعد از انقلاب رقم زدند.بنابراین نه تنها این طرح به مجلس رنگ و لعاب حزبی نمی دهد بلکه فرصت مناسبی برای افراد مشهور و متمول برای قرار گرفتن در لیست های انتخاباتی و نهایتاً راهیابی به بهارستان را فراهم آورد.
4- درصورت استانی‌شدن انتخابات مجلس شورای اسلامی، نامزدهایی که قصد ورود به این عرصه را دارند باید در سطح کل استان به معرفی خود بپردازند و این موضوع هزینه‌های تبلیغات را برای آنها بسیار بالا خواهد برد. به‌نظر می‌رسد افراد متمول یا کسانی که حمایت سرمایه‌داران و صاحبان زر و زور را به یدک می‌کشند، در ساختار پیشنهادی شانس بیشتری خواهند داشت و به‌عبارت‌ دیگر، تاثیر پول و شهرت در انتخاب‌شدن یا نشدن افراد بسیار افزایش پیدا خواهد کرد.